Na całym świecie rośnie zainteresowanie rehabilitacją chorych po leczeniu nowotworów głowy i szyi. Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) zakłada w przypadku tych chorób tworzenie zespołów multidyscyplinarnych, jednak w praktyce podejście takie jest dość rzadkie. Holenderski Instytut Raka im. A. van Leeuwenhoeka opracował multidyscyplinarny program rehabilitacji pacjentów z nowotworami głowy i szyi, który mieści się w podstawowym pakiecie ubezpieczenia zdrowotnego.
Kategoria: Artykuły z czasopisma
test
Będąc od wielu lat zaangażowana głównie w tematykę rozszczepową i „zajęta” interesami zdrowotnymi dzieci i dorosłych pacjentów, urodzonych z wadami rozwojowymi twarzowej części czaszki, pozwalam sobie wtrącić głos w sprawie możliwości komunikacji werbalnej pacjentów po całkowitym usunięciu krtani.
Budowanie systemu językowego, jako narzędzia komunikacji, u osób z zaburzeniami mowy, wymaga od terapeuty wzięcia po uwagę wszystkich aspektów związanych z odbiorem i nadawaniem mowy. Aspekty te zależne są od czynności mózgu, narządu słuchu i narządów mownych. Uszkodzenia organiczne i funkcjonalne w obrębie tych struktur mają ogromny wpływ na przebieg czynności prymarnych, takich jak oddychanie i jedzenie oraz kształtującej się na ich bazie umiejętności mówienia.
Niezbędnym uzupełnieniem leczenia choroby nowotworowej krtani jest kompleksowa fizjoterapia. Istotnie pomaga ona pacjentom powrócić do zdrowia oraz przyczynia się do poprawy jakości życia. Odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne pozwala zmniejszyć restrykcje tkankowe powodujące ból, parastezje, zaburzenia czucia, uczucie ściągania czy też ciasnotę tkankową. Ma to wpływ na podstawowy problem laryngektomowanych, jakim jest utrata mowy.
Metody leczenia nowotworów głowy i szyi coraz skuteczniej ratują życie chorych. Niestety, często powodują okaleczenie – utratę głosu. Głos jest jedną z podstawowych cech identyfikujących daną osobę. Jego utrata wydaje się szczególnie istotna dla funkcjonowania społecznego, może bowiem znacznie wpływać na poczucie własnej tożsamości i zaniżać samoocenę.
Rosnąca liczba dzieci i młodzieży z trudnościami rozwojowymi, w tym z zaburzeniami mowy i komunikacji, sprawia, że jednym z najistotniejszych wyzwań dla współczesnej logopedii, pedagogiki i neuropsychologii staje się wdrożenie w szeroki system opieki nad dzieckiem nowoczesnych i efektywnych metod wspomagających rozwój.
Nie trzeba nikogo przekonywać, jak ważną umiejętnością jest operowanie głosem. W sytuacji, gdy człowiek staje przed groźbą utraty możliwości mówienia, pojawia się lęk i trudności w odnalezieniu się w nowej sytuacji. Te oraz inne czynniki mogą utrudnić terapię głosu. Jak logopeda powinien się zachować wobec pacjenta? Jak go przekonać, że warto podjąć naukę mowy przełykowej? Co sprzyja terapii, a co jej przeszkadza? Jakie formy terapii stosować?
Pacjenci po laryngektomii wymagają długotrwałej terapii w celu odzyskania możliwości posługiwania się głosem. Jest to głos zastępczy: przełykowy lub – przetokowy. Terapia ma na celu przywrócenie zdolności do pełnej komunikacji słownej z otoczeniem oraz wsparcie chorego i jego rodziny. Ażeby to osiągnąć, chory korzysta z pomocy całego zespołu interdyscyplinarnego, w którym ważne miejsce zajmuje logopeda. Zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne mają pomóc w usystematyzowaniu jego działań.
Poziom opieki nad niepełnosprawnymi jest nie tylko miarą humanitarnej cywilizacji społeczeństw, lecz także wskaźnikiem wrażliwości na los słabszego człowieka. Dotyczy to również osób laryngektomowanych. Okazuje się, że niezwykle ważną rolę w odzyskaniu poczucia sensu życia, rehabilitacji, terapii głosu i w powrocie do szeroko pojętego życia społecznego mogą odgrywać stowarzyszenia i ruchy samopomocowe.
Dwutygodniowe, tygodniowe lub kilkudniowe zgrupowania rehabilitacyjne są doskonałą formą terapii grupowej i indywidualnej dla osób bez krtani. Ich największym walorem jest integracja osób z takim samym schorzeniem, unikanie samotności, często alienacji, budowanie poczucia: „nie jestem sam ze swoim problemem”.
Przy tworzeniu głosu zastępczego u osób bez krtani niezbędne są: powietrze wprowadzone do przełyku i dobrze wyćwiczone mięśnie przełyku. W technice tworzenia głosu podczas artykulacji poszczególnych głosek alfabetu niezmiernie przydatna okazuje się prosta technika logotomów.