Symultaniczno-sekwencyjna nauka czytania[1] (SSNC) to bardzo efektywne narzędzie pracy z dziećmi w normie intelektualnej oraz z deficytami czy niepełnosprawnością intelektualną. Polega na nauce czytania sylabami zgodnie z sekwencją rozwoju mowy. Podczas pracy stosuje się tzw. paradygmaty, czyli zestawy sylab z daną spółgłoską w określonej kolejności.
Dział: Z praktyki logopedy
Metoda strukturalna została opracowana na podstawie doświadczeń wieloletniej pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którzy wykazywali trudności w komunikacji pisemnej. Wysoka skuteczność tej metody została potwierdzona w eksperymentalnych badaniach naukowych prowadzonych na potrzeby pracy doktorskiej realizowanej na Uniwersytecie Śląskim przez autorkę[1]. Wyniki badań pozwoliły na wdrożenie metody strukturalnej w formie produktu Wydawnictwa Komlogo[2]. Warunkiem uzyskania uprawnień do pracy metodą strukturalną jest ukończenie szkolenia i zdobycie certyfikatu. Szkolenie jest prowadzone przez twórczynię metody, obecnie jedynie online przez NPDN Perfektus[3]. Mogą w nim wziąć udział osoby posiadające wiedzę operatywną z zakresu pedagogiki i psychologii rozwojowej, np. nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej, pedagodzy, psycholodzy, terapeuci, logopedzi. Po ukończeniu szkolenia uczestnicy zostają wpisani do bazy terapeutów metody strukturalnej[4].
Współczesny tryb życia coraz częściej narzuca korzystanie z informacji przekazywanych wzrokowo. Napotykamy problemy z przyswajaniem informacji przekazywanych słuchowo, w formie ustnej. Fakt ten ma bezpośredni związek z deficytami w zakresie centralnego przetwarzania słuchowego, który z kolei wpływa na poprawne dekodowanie słów oraz percepcję mowy.
Umiejętność pisania jest jedną z podstawowych umiejętności człowieka, bez której funkcjonowanie społeczne byłoby niezwykle utrudnione. Mowa i pismo są warunkami społecznej komunikacji. Przebieg procesu nabywania umiejętności pisania jest znacznie utrudniony u dzieci, u których zdiagnozowano zaburzenia ekspresji mowy. Przebiega on na tyle nietypowo, że pierwszym wskazaniem do diagnozy są zazwyczaj specyficzne trudności w nauce pisania i czytania.
Specyficzne zaburzenia języka (specific language impairment, SLI)[1] to określenie, które w ostatnich latach zyskuje w polskim piśmiennictwie coraz większą popularność. Trwale ugruntowane w literaturze anglojęzycznej, staje się też coraz częściej wykorzystywane przez polskich specjalistów, do czego niewątpliwie przyczyniły się wieloletnie badania prof. Magdaleny Smoczyńskiej i jej zespołu[2]. Dzieci, u których zostało zdiagnozowane SLI, charakteryzują się różnymi deficytami w zakresie rozwoju językowego, przy czym nie występują u nich problemy neurologiczne, audiologiczne ani intelektualne. Dzieci z tej grupy wolniej niż ich rówieśnicy przyswajają język, ponadto widoczne są u nich opóźnienia w zakresie przyswajania kompetencji zarówno językowej, jak i komunikacyjnej.
Nie mam słuchu, nie mam wzroku.
Ale poezję przestrzeni żywej:
Giętkim i wszechmocnym życia oświeceniem
Utykam istnienie wzorów i kolorów
I swoje istnienie[1]
Olga Skorochodowa
Współczesny świat kojarzy się z życiem w nieustannym biegu. Towarzyszą nam ciągły pośpiech, tłok, hałas, nadmiar wrażeń i informacji. W pędzącym świecie mijamy ludzi, których „nie widać i nie słychać”. Głuchoniewidomi zachęcają do refleksji nad życiem, wartościami i celami, do których dążymy. Przypominają nam, że można żyć wolniej, spokojniej, z większym dystansem do swoich problemów. Uczą, jak rozmawiać w ciszy i skupieniu. Specjalnych technik można się nauczyć, ale najcenniejsze i tak pozostaną empatia, otwartość i cierpliwość.
Populacja głuchoniewidomych jest specyficzną grupą osób z niepełnosprawnością sprzężoną, wymagającą wielokierunkowej rehabilitacji i wielokierunkowego podejścia terapeutycznego. W tym artykule skupię się na terapii logopedycznej. Indywidualna terapia logopedyczna ma szczególne znaczenie w rehabilitacji mowy, dzięki której możliwe jest nabywanie poszczególnych umiejętności komunikacyjnych u dzieci z całkowitą głuchoślepotą.
Podstawowa zasada dotycząca komunikowania się z dzieckiem z równoczesną wzrokowo-słuchową niepełnosprawnością zakłada, że bez względu na wybór sposobu komunikowania się wszystkie osoby stające się dla dziecka partnerem dialogu powinny konsekwentnie stosować te same formy komunikacji niewerbalnej z zawsze towarzyszącą mową werbalną. Jak to zrobić w praktyce?
Termin „diagnoza” (gr. diagnosis – rozpoznanie) w odniesieniu do pola działań w szerokim ujęciu (za: Ziemski 1973) oznacza rozpoznanie badanego stanu rzeczy przez zaliczenie go do znanego typu albo gatunku oraz przyczynowe i celowe wyjaśnienie tego stanu rzeczy, określenie jego fazy obecnej i przewidywanego dalszego rozwoju. Diagnoza ma za zadanie określenie aktualnego stanu diagnozowanej osoby oraz wskazanie na potencjalne możliwości zmiany istniejącego stanu w okolicznościach, kiedy nie spełnia ona przyjętych standardów normy.
Rozwój współczesnej nauki, nowych technologii, w tym biotechnologii, istotnie wpływa na aktywność indywidualną i społeczną oraz codzienne funkcjonowanie osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi: niesłyszących, słabosłyszących, niewidzących, słabowidzących, głuchoniewidomych. Transponuje się na obszar kształcenia, tworząc wskazanym grupom ludzi szansę na edukację integracyjną, nawet inkluzyjną, autonomię, samodzielność, możliwość samostanowienia.
Terapia karmienia pacjentów z jednoczesną niepełnosprawnością słuchowo-wzrokową może kojarzyć się terapeutom z potencjalnie skomplikowanym i stresującym procesem. Jednakże przy użyciu alternatywnych i wspomagających metod komunikacji zarówno pojenie, jak i karmienie dziecka może być sytuacją, w której osoba ze sprzężoną niepełnosprawnością może czuć się możliwie komfortowo i bezpiecznie.
Podstawowym celem wychowania i kształcenia dzieci z równoczesną niepełnosprawnością słuchu i wzroku jest zintegrowanie ich ze środowiskiem ludzi słyszących i widzących. Zamierzenie to można osiągnąć przez opanowanie przez dziecko środka komunikowania się z otoczeniem. Główne zadanie kształcenia dzieci z równoczesną słuchowo-wzrokową niepełnosprawnością to zatem eliminowanie poczucia izolacji, motywowanie i umożliwienie odniesienia sukcesu na miarę ich możliwości.