Dzieci z niepełnosprawnościami sprzężonymi od urodzenia doświadczają poważnych wielozakresowych ograniczeń rozwojowo--funkcjonalnych. Autorka charakteryzuje sposoby komunikacji takich dzieci z otoczeniem oraz wskazuje metody komunikacji i opisuje kryteria ich doboru. Jest to niezwykle ważne zadanie – komunikacja bowiem służy wszechstronnemu rozwojowi dziecka, a poza tym wspomaga (czy wręcz: czyni w ogóle możliwą) realizację działań rehabilitacyjnych, terapeutycznych i edukacyjno-socjalizacyjnych.
Dział: Z praktyki logopedy
Polscy logopedzi opracowali wiele cenionych narzędzi służących badaniu rozwoju językowego. Jakie walory i wady mają poszczególne testy, czym różnią się testy stare od nowych? Jak wygląda aspekt praktyczny (zastosowanie) i etyczny (kwestie bezpłatnego powielania)? Warto wykorzystać wzorzec amerykański, w którym systematycznie pojawiające się nowe testy koegzystują ze starymi, a o wyborze narzędzia badawczego decyduje specjalista – logopeda lub psycholog.
Dziecko niedosłyszące może mieć problemy nie tylko z rozumieniem otoczenia i komunikacją z nim. Nieprawidłowa komunikacja skutkuje utrudnieniami w relacjach emocjonalnych (izolacja), a także obniżeniem poczucia własnej wartości. Przedstawiony przypadek uświadamia, że pomoc takiemu dziecku jest skuteczna, gdy ma charakter kompleksowy, a w terapię zostają włączeni rodzina, pedagog, wychowawca, a nawet zespół klasowy.
Uszkodzenie narządu słuchu może w poważny sposób wpływać na percepcję dziecka i jego umiejętności językowe. Istnieją określone procedury i narzędzia pozwalające precyzyjnie zdiagnozować dziecko, a dzięki temu – opracować indywidualne postępowanie terapeutyczne.
Wczesna interwencja, terapia oraz działania profilaktyczne powinny rozpoczynać się już na oddziałach noworodkowych i niemowlęcych. Najlepiej, gdyby uwzględniały działania zarówno zespołu opieki medycznej, jak i zespołu rehabilitacyjnego. To one jako pierwsze ocenią stan fizyczny dziecka i zaklasyfikują do grupy ryzyka. Natomiast wykwalifikowani rehabilitanci i rewalidanci (fizjoterapeuci, neurologopedzi, psycholodzy, pedagodzy specjalni) poprowadzą proces profilaktyczno-terapeutyczny.
Dzieci afatyczne rozwijają się inaczej niż ich zdrowi rówieśnicy. Osiowym objawem nieprawidłowego rozwoju są ograniczenia w opanowaniu mowy w aspekcie zarówno ekspresyjnym, jak i percepcyjnym. Niedokształcenie mowy (n.m.) o typie afazji może mieć różną postać. Prawidłowa diagnoza umożliwia objęcie dziecka odpowiednią terapią i dostosowanymi do jego potrzeb formami kształcenia w przedszkolu i szkole.
Autyzm często wpływa na inicjatywę dziecka, które jest mniej skłonne do interakcji z ludźmi i bardziej skupia się na wąskim zakresie aktywności. Ta cecha występuje u dzieci od początku i utrzymuje się przez całe życie. W przypadku małego dziecka mniej interakcji społecznych to mniej okazji do uczenia się, a zawężony i powtarzalny zakres aktywności skutkuje zmniejszoną różnorodnością sposobów uczenia się.
Problemy dzieci autystycznych związane z przyjmowaniem pokarmów niekiedy wynikają z zaburzeń integracji sensorycznej. Dysfunkcje tego typu mogą przyczynić się do wybiórczości pokarmowej. Skutkuje ona brakiem doświadczeń niezbędnych w procesie rozwoju mowy i innych funkcji poznawczych.
Jedną z podstawowych grup zaburzeń występujących u osób ze spektrum autyzmu (ASD) są trudności w obszarze funkcjonowania komunikacji. Komunikowanie się „należy do najbardziej skomplikowanych zachowań, do jakich zdolny jest człowiek” i „decyduje o jakości relacji międzyludzkich” (Dziewiecki 2000). Niezwykle ważna jest więc rola wczesnej diagnozy i terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.
Jaś uczęszczał do grupy przedszkolnej czterolatków. Był chłopcem wyróżniającym się spośród innych dzieci – znał różne ważne fakty z historii Polski, splatające się z życiem przodków z jego rodziny. Potrafił barwnie opowiadać. Chociaż mowa Jasia była na ogół zrozumiała, to nauczycielka grupy przedszkolnej od razu zwróciła moją uwagę na chłopca, bo w jej odczuciu mowa jej podopiecznego była nieprawidłowa.
Dotyk, najbardziej pierwotny ze zmysłów, stanowi kompetencję do odbierania, przetwarzania i interpretowania bodźców: kontaktu fizycznego, ucisku, temperatury, ruchu, ciężaru, faktury i innych właściwości obiektów. Za odbieranie bodźców odpowiedzialne są receptory umieszczone w skórze. Skóra stanowi barierę, granicę między światem, wrażeniami dochodzącymi z „zewnątrz” a ciałem.
Do gabinetów logopedycznych coraz częściej trafiają dzieci, które z różnych powodów nie chcą jeść. Czy wizyta u logopedy to słuszna decyzja rodziców? Biorąc pod uwagę różnorodność czynników wpływających na rozwój funkcji pokarmowych, logopeda jest jednym z tych specjalistów, którzy faktycznie mogą pomóc rozwiązać problem dziecka i całej rodziny.