Temat demencji jest zagadnieniem coraz ważniejszym i coraz częściej rozpracowywanym w pracy logopedycznej. Z powodu demograficznych zmian w niemal wszystkich krajach Europy pacjenci z różnorodnymi i w różnym stopniu uwydatnionymi demencjami będą wymagali pomocy, by w dalszym ciągu uczestniczyć w życiu i komunikacji z otoczeniem. Symptomy różnych rodzajów demencji są logopedom znane, ale nierzadko nasuwa się pytanie, jak takich pacjentów zdiagnozować czy też – jakie formy terapii byłyby w danym przypadku najstosowniejsze.
Dział: Z praktyki logopedy
Niedokształcenie mowy o typie afazji przejawia się u dziecka brakiem integracji mowy. Jego mowa nie osiągnęła pełnej formy, jednak w pewnym stopniu się rozwinęła. Sformułowanie „o typie afazji” podkreśla podobieństwo objawów obserwowanych w języku dziecka do symptomów afazji nabytej. Terapia pacjentów z n.m. o typie afazji jest nie tylko metodą, ale pewnego rodzaju sztuką. Opiera się na intuicji, doświadczeniu i w miarę możliwości dobrym kontakcie z pacjentem.
W wielu przypadkach wczesne postawienie diagnozy niedokształcenia mowy o typie afazji jest obarczone dużym ryzykiem popełnienia błędu. Nietypowy rozwój mowy uznaje się za jeden z objawów upośledzenia umysłowego, niedosłuchu, autyzmu czy dyzartrii. Może wynikać z zaniedbania środowiskowego czy wolniejszego dojrzewania struktur OUN. Poza tym, szczególnie u małych dzieci, objawy niespecyficzne mogą być tak nasilone, że – maskując objawy specyficzne – uniemożliwiają lub utrudniają właściwe rozpoznanie.
Zespół Landaua-Kleffnera (ang. Landau-Kleffner Syndrome, LKS) jest szczególnym przypadkiem afazji sensorycznej wieku dziecięcego. Schorzenie zdarza się rzadko (opisano kilkaset przypadków na świecie) nie zawsze też jest prawidłowo rozpoznawane, gdyż stanowi problem diagnozy różnicowej z autyzmem, opóźnionym rozwojem mowy, zaburzeniami słuchu. Zaburzenie przebiega na tle padaczki, przeważnie o nieustalonej etiologii, i dotyczy, w większości przypadków, dzieci w wieku 2–7 lat.
Na całym świecie rośnie zainteresowanie rehabilitacją chorych po leczeniu nowotworów głowy i szyi. Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF) zakłada w przypadku tych chorób tworzenie zespołów multidyscyplinarnych, jednak w praktyce podejście takie jest dość rzadkie. Holenderski Instytut Raka im. A. van Leeuwenhoeka opracował multidyscyplinarny program rehabilitacji pacjentów z nowotworami głowy i szyi, który mieści się w podstawowym pakiecie ubezpieczenia zdrowotnego.
Będąc od wielu lat zaangażowana głównie w tematykę rozszczepową i „zajęta” interesami zdrowotnymi dzieci i dorosłych pacjentów, urodzonych z wadami rozwojowymi twarzowej części czaszki, pozwalam sobie wtrącić głos w sprawie możliwości komunikacji werbalnej pacjentów po całkowitym usunięciu krtani.
Terapia logopedyczna pacjenta po operacji całkowitego usunięcia krtani. Mężczyzna ma obecnie 64 lata. Raka krtani wykryto u niego 1,5 roku temu.
Proces terapii głosu po laryngektomii ma charakter indywidualny. Niektórzy pacjenci stosunkowo szybko osiągają dobry lub bardzo dobry poziom mowy przełykowej. Są jednak i tacy, którzy potrzebują więcej czasu. Nawet długotrwały brak postępów nie przesądza jednak o ostatecznych efektach terapii. Dlatego nie należy się zniechęcać początkowymi niepowodzeniami.
Ogólnopolskie akcje Dzień Bezpłatnych Diagnoz Logopedycznych wpisały się już na stałe w kanon akcji organizowanych raz w roku przez Polski Związek Logopedów na terenie całej Polski. Inicjatorem tego przedsięwzięcia w 1995 r. był Jerzy Rządzki z Fundacji Na Rzecz Dzieci z Zaburzeniami Mowy w Zielonej Górze. Celem jest przede wszystkim ułatwienie osobom z zaburzeniami mowy dostępu do profesjonalnej diagnozy, rozpowszechnianie wiedzy logopedycznej oraz stworzenie warunków do szybkiej i rzetelnej konsultacji, informacji i diagnozy oraz pomoc osobom zainteresowanym w rozwiązywaniu problemów z komunikacją słowną.
Programując terapię, niejednokrotnie poszukujemy sposobów mających na celu usprawnienie procesu kształtowania rozumienia wypowiedzi. Praca nad rozumieniem języka oznacza budowanie każdego rodzaju kompetencji – językowej, komunikacyjnej oraz kulturowej, a także ich użycia w rzeczywistych aktach komunikacji. Język, jako podstawowe narzędzie poznawania świata, buduje myślenie dziecka. Terapia ma na celu stworzenie w umyśle malucha językowego obrazu świata, gdyż to właśnie poprzez język interpretujemy rzeczywistość.